“Kindermishandeling is elke vorm van een voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief, opdringen waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.”
Er zijn vijf vormen van kindermishandeling:
- Lichamelijke mishandeling
Alle vormen van lichamelijk geweld, zoals schoppen en slaan. - Emotionele of geestelijke mishandeling
Een volwassene scheldt het kind vaak uit, doet afwijzend en vijandig tegen het kind of maakt het opzettelijk bang. - Lichamelijke verwaarlozing
Het kind krijgt niet de zorg die het nodig heeft. - Emotionele of geestelijke verwaarlozing
Het kind krijgt te weinig positieve aandacht. De ouders of verzorgers negeren de behoefte van het kind aan liefde, warmte en geborgenheid. Dat is bijvoorbeeld zo wanneer een kind getuige is van geweld tussen ouders. - Seksueel misbruik
De volwassene raakt het kind op een seksuele manier aan.
Maakt u zich zorgen om een kind, een volwassene of een oudere vanwege vermoedelijke mishandeling of verwaarlozing? Blijf er niet mee rondlopen.
- Is er sprake van direct gevaar (bijvoorbeeld letsel of wapengebruik)? Bel 112.
- Is er sprake van seksueel geweld? Bel Centrum Seksueel Geweld via 0800 0188
- Heeft u nu hulp of advies nodig? Bel Veilig Thuis via 0800-2000.
Signalen van mishandeling of verwaarlozing zijn helaas vaak moeilijk te herkennen. Zo kunnen de meeste signalen ook op een andere zorgvraag wijzen. Misschien is er inderdaad niets aan de hand, maar wat als uw zorgen wél terecht zijn?
U heeft een professionele verantwoordelijkheid om bij twijfels en vermoedens van mishandeling en/of geweld de meldcode te starten. Deze wettelijk verplichte meldcode is een stappenplan over hoe om te gaan met (vermoedens van) huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode is iets anders dan de meldplicht. U hoeft bij twijfels namelijk niet direct bij Veilig Thuis te melden.
Meldcode
Op 20 november 2023 is de herziene versie van de KNMG-meldcode Kindermishandeling en huiselijk geweld gepubliceerd en in werking getreden, ter vervanging van de versie uit 2018. De meldcode is op een aantal punten aangepast. Met deze aanpassingen komt KNMG de wensen van de achterban tegemoet om de meldcode op een aantal punten te verduidelijken, de structuur te verbeteren en een toegankelijke digitale versie beschikbaar te stellen.
Belangrijkste wijzigingen
- De belangrijkste wijziging is de vervanging van de artikelen 6, 7, 8 (informatieverstrekking aan Veilig Thuis, gezinsvoogd en Raad voor de Kinderbescherming) en 9 (informatieverstrekking aan justitie/politie door twee nieuwe stappenplannen. De herziene KNMG-meldcode omvat nu in totaal 3 stappenplannen:
- Stappenplan 1: (vermoeden van) Kindermishandeling en/of huiselijk geweld.
- Stappenplan 2: Informatieverstrekking op verzoek van Veilig Thuis, Raad voor de Kinderbescherming of Gecertificeerde Instelling.
- Stappenplan 3: Informatieverstrekking op verzoek van politie/justitie.
- In stap 2 van het stappenplan (vermoeden van) Kindermishandeling en huiselijk geweld is het anoniem advies vragen aan een of meerdere collega’s verplicht gesteld. Dit gold al voor het anoniem advies vragen aan Veilig Thuis.
- In de herziene versie wordt meer aandacht besteed aan de toepassing van de meldcode in de geestelijke gezondheidszorg en de sector verstandelijk gehandicapten.
- De structuur en weergave van de meldcode is verduidelijkt, praktischer ingedeeld en is voortaan op een toegankelijke digitale wijze beschikbaar. Wel is het nog steeds mogelijk om deze versie te printen.
Kindcheck
Ook als u enkel met volwassen cliënten of patiënten werkt, kan het voorkomen dat u zich zorgen maakt om kindermishandeling. Bijvoorbeeld als uw patiënt ernstige psychische problemen, drugs- of alcoholverslaving of een gewelddadige partner heeft. In zo’n geval doet u de Kindcheck. Dit geldt uiteraard ook bij patiënten die een partner hebben die geweld gebruikt.
Wanneer u vermoedt dat de situatie van de patiënt mogelijk risico’s oplevert voor kinderen die van hem of haar afhankelijk zijn, doorloopt u de drie stappen van de Kindcheck. Zo schat u in of er kinderen in huis zijn en of zij risico lopen.
De stappen van de Kindcheck:
- Ga in gesprek met de patiënt
a. Vraag of er minderjarige kinderen bij hem/haar in huis wonen. b. Vraag met wie de patiënt de zorg voor deze kinderen deelt.
c. Onderzoek samen met de patiënt of het lukt, ondanks de situatie, om de kinderen voldoende verzorging, zorg en veiligheid te bieden.
d. Vraag of de patiënt daar hulp bij heeft en of hij (meer) hulp wenst.
e. Vraag aan de patiënt of hij/zij een (ex)partner heeft met kinderen waar hij geregeld aanwezig is.
f. Vraag aan de patiënte of zij mogelijk zwanger is. - Zijn uw zorgen over de mogelijke ernstige schade voor de kinderen weggenomen?
- Blijft u zorgen houden na het gesprek met de patiënt? Zet dan de stappen van de Meldcode.
Handige links
- Huisartsen en apothekers: KNMG
- Psychologen: PSYNIP
- Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling – GGD Haaglanden
Veilig Thuis
Veilig Thuis Rijnmond – 010 – 412 81 10
Veilig Thuis Haaglanden – 070 – 346 97 17
Centrum Seksueel geweld – 0800- 0188
Voor patiënten
Veilig Thuis – 0800 – 2000
Projectleiding Aanpak Kindermishandeling ZEL
Algemeen programmamanager Antoinet Smallegange: asmallegange@zel.nl
